7 Cách Hiệu Quả Giúp Dạy Trẻ Biết Chia Sẻ Giúp Đỡ Lẫn Nhau

Vì sao cần phải dạy trẻ chia sẻ

• Tăng Cường Kết Nối Xã Hội

• • Chia sẻ giúp trẻ kết nối với bạn bè và xây dựng tình bạn dựa trên sự tin tưởng và hợp tác.
  • Trẻ cảm thấy được hòa nhập trong các hoạt động nhóm, từ đó giảm thiểu sự cô lập trong môi trường xã hội.

• Phát Triển Cảm Xúc

• • Khi trẻ chia sẻ, các em được trải nghiệm lòng tốt, sự rộng lượng và tính kiên nhẫn trong đời sống.
  • Chia sẻ cũng giúp nuôi dưỡng sự thấu cảm, giúp trẻ nhận ra và tôn trọng nhu cầu của người khác.

• Giúp Giải Quyết Mâu Thuẫn

• • Học cách chia sẻ giúp giảm thiểu những căng thẳng và tranh giành đồ chơi hoặc không gian chơi.
  • Trẻ dần phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề thông qua việc thương lượng lượt chơi và đưa ra những thỏa thuận công bằng.

Lợi Ích Của Việc Dạy Trẻ Chia Sẻ Từ Sớm

Việc khuyến khích trẻ chia sẻ từ khi còn nhỏ có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong khả năng hợp tác của trẻ. Một số lợi ích quan trọng bao gồm:

• Giảm căng thẳng: Khi trẻ hiểu cách thay phiên nhau, xung đột sẽ ít xảy ra hơn.
• Thích nghi tốt hơn: Trẻ cảm thấy thoải mái hơn trong các môi trường xã hội khác nhau.
• Nuôi dưỡng lòng hào phóng: Việc tiếp xúc sớm với chia sẻ giúp trẻ hình thành suy nghĩ về sự cho đi thay vì chỉ giữ riêng cho mình.
• Tăng cường khả năng kiểm soát cảm xúc: Việc học cách chấp nhận rằng không phải lúc nào cũng có được thứ mình muốn giúp trẻ rèn luyện tính kiên nhẫn và sự bền bỉ về mặt cảm xúc.

Bằng cách khuyến khích trẻ chia sẻ ngay từ nhỏ, cha mẹ và thầy cô đang giúp trẻ xây dựng những kỹ năng quan trọng, không chỉ trong các trò chơi mà còn trong cuộc sống sau này.

Không phải tất cả trẻ em đều học cách chia sẻ cùng một lúc, và điều đó hoàn toàn bình thường. Hiểu được giai đoạn phát triển của trẻ sẽ giúp cha mẹ đặt ra kỳ vọng hợp lý và tạo điều kiện học hỏi phù hợp.

Vì Sao Trẻ Nhỏ Gặp Khó Khăn Khi Chia Sẻ?

Đối với nhiều trẻ nhỏ, chia sẻ có thể là một thử thách. Khi một em bé tỏ ra lưỡng lự trong việc chia sẻ, đó đơn giản là một phần tự nhiên trong quá trình học hỏi của trẻ khi các em dần khám phá về sự độc lập và quyền sở hữu cá nhân.

Đọc thêm: Các Giai Đoạn Phát Triển Tâm Lý Trẻ Em

• Tư Duy Tập Trung Vào Bản Thân

• • Ở giai đoạn đầu đời, trẻ chủ yếu nhìn nhận thế giới theo quan điểm của riêng mình.
  • Các em chưa hoàn toàn hiểu rằng người khác cũng có cảm xúc và mong muốn giống như mình.

• Gắn Bó Mạnh Mẽ Với Đồ Vật

• • Nhiều trẻ nhỏ hình thành mối liên kết sâu sắc với đồ chơi hoặc các vật dụng cá nhân.
  • Việc tạm thời “buông bỏ” một món đồ có thể khiến trẻ cảm thấy choáng ngợp hoặc lo lắng.

• Phát Triển Khả Năng Kiểm Soát Bản Thân

• • Phần não bộ chịu trách nhiệm về việc tự điều chỉnh hành vi và kiên nhẫn vẫn đang trong quá trình hoàn thiện.
  • Ngay cả khi trẻ hiểu về việc chia sẻ, các em vẫn có thể gặp khó khăn trong việc thực hiện.

• Khám Phá Tính Độc Lập

• • Trẻ nhỏ đang học về quyền sở hữu và sự lựa chọn cá nhân, khiến việc từ bỏ một món đồ trở nên khó khăn.
  • Các em thường sử dụng những cụm từ như “Của con!” để khẳng định sự kiểm soát đối với môi trường xung quanh.

Hiểu được những yếu tố này sẽ giúp cha mẹ và người chăm sóc phản ứng với sự kiên nhẫn và khuyến khích, thay vì cảm thấy khó chịu khi trẻ chưa sẵn sàng chia sẻ.

Ở Độ Tuổi Nào Trẻ Học Cách Chia Sẻ?

Không có một độ tuổi chính xác khi trẻ hoàn toàn thành thạo kỹ năng chia sẻ, nhưng một số cột mốc phát triển có thể giúp cha mẹ hiểu khi nào kỹ năng này bắt đầu hình thành:

• 18–24 Tháng Tuổi
  • Ở giai đoạn này, trẻ có thể đưa đồ chơi cho người chăm sóc nhưng vẫn gặp khó khăn khi chia sẻ với bạn bè cùng trang lứa.
  • Trẻ cần được nhắc nhở nhẹ nhàng và khuyến khích tích cực để học cách thay phiên nhau khi chơi.
• 2–3 Tuổi
  • Trẻ bắt đầu tham gia vào trò chơi song song, tức là chúng chơi cạnh nhau nhưng chưa thực sự tương tác cùng nhau.
  • Mặc dù trẻ có thể bắt chước hành vi chia sẻ từ người lớn, nhưng chúng chưa thực sự hiểu ý nghĩa của việc này.
• 3–4 Tuổi
  • Trẻ bắt đầu tham gia vào trò chơi hợp tác, nơi chúng tương tác nhiều hơn với bạn bè.
  • Các em dần biết thay phiên nhau và chia sẻ khi được hướng dẫn nhưng vẫn cần sự hỗ trợ từ người lớn.
• 4–5 Tuổi
  • Trẻ bắt đầu chia sẻ một cách tự nhiên hơn và thể hiện sự tử tế với người khác, đặc biệt là trong môi trường xã hội.
  • Các em hiểu rõ hơn về sự công bằng và có xu hướng sẵn sàng chia sẻ khi thấy bạn bè cũng làm như vậy.

Vì mỗi đứa trẻ phát triển theo tốc độ riêng, những cột mốc này có thể khác nhau ở từng bé. Việc khuyến khích những tương tác tích cực, làm gương về lòng hào phóng và sử dụng các phương pháp phù hợp với lứa tuổi sẽ giúp trẻ học cách chia sẻ một cách tự nhiên và dễ dàng hơn.

Dạy trẻ chia sẻ đòi hỏi thời gian, sự kiên nhẫn và khuyến khích liên tục. Một số trẻ có thể tự nhiên phát triển kỹ năng này, trong khi những trẻ khác cần được hướng dẫn nhẹ nhàng và trải nghiệm thực tế để cảm thấy thoải mái hơn khi chia sẻ. Bằng cách tận dụng những tương tác hàng ngày và các hoạt động có cấu trúc, cha mẹ và người chăm sóc có thể giúp trẻ xây dựng nền tảng tích cực cho việc chia sẻ.

1. Làm Gương Về Sự Chia Sẻ

Trẻ em học hỏi tốt nhất bằng cách quan sát hành vi của những người xung quanh. Khi trẻ thấy cha mẹ, người chăm sóc hoặc anh chị lớn thể hiện sự hào phóng, các em có xu hướng bắt chước những hành động đó.

Cách Làm Gương Về Chia Sẻ Cho Trẻ

• Chia sẻ với con: Hãy đưa cho trẻ một miếng đồ ăn vặt và nói: “Chia sẻ giúp mọi thứ trở nên vui hơn!”
•  Thể hiện sự chia sẻ với người khác: Để trẻ thấy bạn cho mượn một món đồ hoặc chia sẻ thứ gì đó với bạn bè.
• Tận dụng những khoảnh khắc thường ngày: Khi đi dạo lúc trời mưa, hãy nói với trẻ: “Mẹ sẽ cùng con che dù nhé, hai mẹ con mình sẽ không bị ướt.”
• Giải thích hành động của mình: Hãy nói rõ bạn đang làm gì, ví dụ: “Mẹ cho bà mượn quyển sách này vì chia sẻ giúp mọi người cùng vui.”
• Tôn trọng đồ dùng cá nhân của trẻ: Tránh lấy đồ từ tay trẻ, vì điều này có thể khiến các em cảm thấy không an toàn và gây nhầm lẫn về ý nghĩa của việc chia sẻ. Thay vào đó, hãy hỏi một cách lịch sự: “Mẹ có thể lấy cái này sau khi con chơi xong được không?” Điều này giúp trẻ học cách chia sẻ một cách tự nguyện và thoải mái hơn.

Khi chia sẻ trở thành một phần tự nhiên trong cuộc sống hàng ngày, trẻ sẽ dễ dàng tiếp nhận và thực hành kỹ năng này hơn.

2. Chơi Theo Lượt

Đối với trẻ nhỏ, việc chia sẻ có thể là một thử thách lớn. Vì vậy, dạy trẻ chơi theo lượt là một bước khởi đầu dễ dàng hơn, giúp các em học về sự kiên nhẫn và công bằng.

Cách Khuyến Khích Trẻ Chơi Theo Lượt

• Chơi các trò chơi đơn giản

• • Chơi các hoạt động luân phiên lượt, như lăn bóng qua lại hoặc xếp chồng các khối cùng nhau.
  • Sử dụng những cụm từ đơn giản như: “Lượt con, rồi đến lượt mẹ nhé!” để củng cố khái niệm này.

• Luyện tập trong những buổi chơi chung

• • Nếu trẻ gặp khó khăn khi chia sẻ đồ chơi, hãy hướng dẫn bằng cách nói: “Chúng ta hãy lần lượt chơi với tàu hỏa nhé. Con chơi trước, rồi bạn sẽ đến lượt.”

• Chọn trò chơi khuyến khích sự hợp tác

• • Các trò chơi như board game, xếp hình hoặc kể chuyện nhóm giúp trẻ tự nhiên học cách chơi lần lượt và phối hợp với nhau.

Bằng cách biến việc chơi theo lượt thành một phần quen thuộc trong các hoạt động vui chơi, trẻ sẽ nhận ra rằng chia sẻ không có nghĩa là mất đi thứ gì đó mà là cùng nhau tận hưởng niềm vui.

3.Sử Dụng Đồng Hồ Hẹn Giờ và Chơi Có Cấu Trúc

Nếu trẻ gặp khó khăn khi chia sẻ món đồ yêu thích, việc sử dụng đồng hồ hẹn giờ có thể giúp quá trình này trở nên công bằng và dễ đoán hơn.

Lợi Ích Của Đồng Hồ Hẹn Giờ Trong Việc Chia Sẻ

• Đặt giới hạn thời gian rõ ràng: Sử dụng đồng hồ hẹn giờ để xác định thời gian mỗi trẻ có thể chơi trước khi đến lượt người khác.
• Tạo cảm giác công bằng: Khi biết chắc mình sẽ có lượt chơi tiếp theo, trẻ sẽ ít phản kháng hơn khi phải chia sẻ.
• Sử dụng đồng hồ trực quan: Các loại đồng hồ cát hoặc đồng hồ đếm ngược điện tử giúp trẻ nhỏ dễ hiểu và theo dõi thời gian hơn.

Gợi Ý Hoạt Động Có Cấu Trúc Để Khuyến Khích Chia Sẻ

• Dự án nghệ thuật: Lần lượt dùng bút màu hoặc nhãn dán để cùng nhau vẽ một bức tranh chung.

• Thử thách xây dựng: Cùng nhau xếp chồng khối gỗ hoặc lắp ráp mô hình bằng cách thay phiên nhau đặt từng mảnh ghép.

• Trò chơi hợp tác: Những hoạt động như truy tìm kho báu hay giải đố theo nhóm giúp trẻ học cách làm việc cùng nhau.

Bằng cách lồng ghép yếu tố cấu trúc và sự công bằng, trẻ sẽ cảm thấy thoải mái hơn khi chia sẻ theo một cách an toàn và có thể dự đoán trước.

4.  Đồ Chơi Đặc Biệt và Giới Hạn Cá Nhân

Cũng giống như người lớn, trẻ em có những món đồ mà chúng gắn bó đặc biệt. Việc cho trẻ quyền thiết lập ranh giới có thể giúp giảm bớt xung đột và làm cho việc chia sẻ trở nên dễ dàng hơn.

Cách Thiết Lập Ranh Giới Lành Mạnh Khi Chia Sẻ

• Cất đi những món đồ chơi đặc biệt: Trước khi có bạn đến chơi, hãy để trẻ tự chọn và cất riêng những món đồ mà chúng không muốn chia sẻ. Điều này giúp trẻ cảm thấy kiểm soát được môi trường xung quanh và tránh những xung đột không cần thiết.
• Giải thích rằng có đồ vật riêng là điều bình thường: Hãy nói với trẻ rằng việc có những món đồ yêu thích là hoàn toàn bình thường, cũng giống như người lớn có những thứ đặc biệt của riêng họ.
• Khuyến khích tôn trọng đồ dùng của người khác: Nhắc trẻ rằng cũng như chúng có những món đồ quan trọng, bạn bè của chúng cũng có những món đồ quan trọng đối với họ.

Việc cho trẻ quyền quyết định với đồ đạc của mình sẽ giúp chúng cảm thấy an toàn hơn, từ đó dễ dàng chia sẻ những món đồ chơi khác mà không cảm thấy bị ép buộc.

5. Khuyến Khích Sự Đồng Cảm và Trí Tuệ Cảm Xúc

Hiểu cảm xúc của người khác là một phần quan trọng trong việc học cách chia sẻ. Khi trẻ phát triển sự đồng cảm, chúng có xu hướng chia sẻ vì thực sự muốn làm vậy, chứ không chỉ vì bị yêu cầu.

Đọc Thêm: 10 Cách Rèn EQ Cho Trẻ Giúp Trẻ Phát Triển Trí Tuệ Cảm Xúc

Cách Nuôi Dưỡng Sự Đồng Cảm Ở Trẻ

• Nói chuyện về cảm xúc: Đặt câu hỏi như: “Con sẽ cảm thấy thế nào nếu ai đó không cho con chơi cùng?” để giúp trẻ nhìn nhận vấn đề từ góc độ của người khác.

• Đọc sách về chia sẻ: Những câu chuyện như Llama Llama Time to Share có thể giúp trẻ học kỹ năng xã hội một cách gần gũi và dễ hiểu.

• Đóng vai tình huống: Hãy thử diễn lại các tình huống mà một đứa trẻ không muốn chia sẻ và cùng nhau thảo luận về cách giải quyết vấn đề một cách nhẹ nhàng, lịch sự.

Khi trẻ được khuyến khích chia sẻ dựa trên sự đồng cảm, chúng sẽ cảm thấy vui vẻ khi thực hiện hành động tử tế thay vì cảm thấy bị ép buộc phải từ bỏ một món đồ.

6. Chơi Theo Nhóm và Tương Tác Xã Hội

Trẻ em cần có cơ hội thực hành chia sẻ thường xuyên. Khi được chơi cùng những đứa trẻ khác, dù ở công viên, trường học hay trong các nhóm sinh hoạt, trẻ sẽ học cách xử lý các tương tác xã hội một cách tự nhiên.

Lợi Ích Của Việc Chơi Theo Nhóm Đối Với Khả Năng Chia Sẻ

• Tăng cường tương tác xã hội: Càng chơi chung với bạn bè, trẻ càng có cơ hội luyện tập chia sẻ và giải quyết vấn đề.

• Tiếp xúc với nhiều phong cách chơi khác nhau: Khi chơi cùng trẻ em ở nhiều độ tuổi và tính cách khác nhau, trẻ sẽ học cách thích nghi với các phong cách chơi đa dạng.

• Cơ hội thực hành giải quyết xung đột: Những thử thách liên quan đến chia sẻ sẽ xuất hiện một cách tự nhiên khi trẻ chơi theo nhóm, giúp trẻ rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề với sự hướng dẫn từ người lớn.

Việc tạo ra nhiều cơ hội cho trẻ tham gia các hoạt động nhóm sẽ giúp trẻ phát triển thói quen chia sẻ trong môi trường thực tế.

7. Thường Xuyên Khen Ngợi Trẻ

Việc khen ngợi những nỗ lực chia sẻ của trẻ giúp chúng tự tin hơn và khuyến khích hành vi tích cực này diễn ra thường xuyên hơn.

Cách Khuyến Khích Trẻ Chia Sẻ

• Dùng lời khen cụ thể: Thay vì chỉ nói chung chung “Giỏi lắm!”, hãy nói: “Mẹ rất thích cách con chia sẻ khối xếp hình với bạn. Điều đó thật tốt bụng!”
• Công nhận những nỗ lực nhỏ: Ngay cả khi trẻ vẫn còn gặp khó khăn trong việc chia sẻ, hãy ghi nhận sự tiến bộ của chúng. Ví dụ: “Con đã để bạn cầm đồ chơi của mình trong vài giây, đó là một khởi đầu tuyệt vời!”
• Tôn vinh tinh thần đồng đội: Hãy nhấn mạnh lợi ích của việc chia sẻ bằng cách chỉ ra cách nó làm cho thời gian chơi vui hơn. Ví dụ: “Chia sẻ đồ chơi giúp con và bạn chơi với nhau vui hơn đấy!”

Khi trẻ liên kết việc chia sẻ với những cảm xúc tích cực và sự khuyến khích, chúng sẽ sẵn sàng làm điều đó một cách tự nhiên hơn.

Việc học cách chia sẻ không diễn ra ngay lập tức mà là một quá trình được hình thành qua trải nghiệm và những tương tác tích cực. Dưới đây là một số cách giúp tạo môi trường khuyến khích trẻ chia sẻ:

1. Cho Trẻ Thời Gian Tự Giải Quyết Xung Đột Khi Chơi

Khi trẻ chơi cùng nhau, việc muốn có cùng một món đồ chơi hay tham gia cùng một hoạt động là điều tự nhiên. Hãy tạo không gian để trẻ tự tìm cách giải quyết thay vì can thiệp ngay lập tức. Thông qua quan sát và thử nghiệm, trẻ có thể học cách đưa ra giải pháp như đề nghị đổi đồ chơi hoặc chọn một món đồ khác. Quá trình này giúp trẻ phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề và tăng sự tự tin khi tương tác với người khác.

2. Giúp Trẻ Nhận Biết Cảm Xúc Trong Các Tình Huống Xã Hội

Khi một đứa trẻ lấy đồ chơi của bạn, thay vì chỉ yêu cầu chúng trả lại, hãy hướng dẫn trẻ nhận diện cảm xúc của người khác. Nhẹ nhàng nhắc nhở: “Con nhìn xem, bạn có vẻ buồn đấy. Con nghĩ mình có thể làm gì để giúp bạn vui hơn?” Điều này không chỉ giúp trẻ hiểu được cảm xúc của người khác mà còn khuyến khích sự đồng cảm và hành động tử tế trong các tình huống hàng ngày.

3. Tập Trung Vào Sự Hợp Tác Thay Vì Công Bằng Tuyệt Đối

Với trẻ nhỏ, khái niệm “công bằng” có thể chưa quan trọng bằng việc duy trì một môi trường vui chơi tích cực. Thay vì cố gắng chia đều mọi thứ, hãy giúp trẻ tìm cách cùng chơi hoặc thay phiên nhau một cách tự nhiên. Điều này không chỉ giúp trẻ cảm thấy vui vẻ hơn mà còn xây dựng tinh thần làm việc nhóm và đoàn kết.

4. Dạy Các Bé Con Một Cách Chia Sẻ

Với những trẻ không có anh chị em, việc chia sẻ có thể không phải là một phần quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày. Cha mẹ có thể tạo cơ hội cho con tương tác với bạn bè thông qua các buổi chơi nhóm, hoạt động tại trường hoặc trong cộng đồng.

Tại nhà, cha mẹ có thể làm gương bằng cách thực hiện những yêu cầu nhỏ như: “Mẹ có thể mượn một chiếc bút màu của con không?” hoặc “Hôm nay con chọn truyện trước, mai đến lượt bố nhé!” Việc ghi nhận và khen ngợi những khoảnh khắc trẻ sẵn sàng chia sẻ, dù chỉ là một hành động nhỏ, sẽ giúp củng cố thói quen tốt này một cách tự nhiên.

Dạy trẻ biết chia sẻ giúp đỡ lẫn nhau là một bước quan trọng giúp trẻ phát triển sự đồng cảm, tinh thần hợp tác và xây dựng các mối quan hệ xã hội vững chắc. Khi trẻ hiểu được giá trị của việc chia sẻ trong một môi trường tích cực và hỗ trợ, các em sẽ hình thành những kỹ năng quan trọng, không chỉ giúp ích trong tình bạn mà còn trong học tập và cuộc sống sau này. Việc khuyến khích những hành vi này từ sớm sẽ tạo nền tảng cho các tương tác ý nghĩa và khả năng hợp tác lâu dài.

Tại Trường Quốc tế La Petite Ecole Hồ Chí Minh, chúng tôi hiểu rằng mỗi trẻ đều có cách học hỏi và phát triển riêng. Chương trình học của chúng tôi được thiết kế theo phương pháp học qua chơi, giúp trẻ phát triển các kỹ năng xã hội một cách tự nhiên, đồng thời nuôi dưỡng sự tự tin trong việc chia sẻ, hợp tác và thấu hiểu cảm xúc. Thông qua các hoạt động tương tác và sự hướng dẫn tận tâm, chúng tôi tạo ra một môi trường vui tươi, nơi trẻ có thể khám phá các mối quan hệ và phát triển những kỹ năng sống cần thiết.

Chúng tôi hy vọng bài viết này đã mang đến những gợi ý hữu ích để giúp trẻ học cách chia sẻ. Bạn quan tâm đến cách La Petite Ecole Hồ Chí Minh hỗ trợ sự phát triển xã hội và mang lại trải nghiệm học tập tích cực cho trẻ? Hãy liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay!

• Số điện thoại: 028 3519 1521
• Email: contact@lpehochiminh.com
• Địa chỉ: 172 – 180, Nguyễn Văn Hưởng, Thảo Điền, Quận 2, Hồ Chí Minh